Parlament Severne Makedonije usvojio je Zakon o proglašenju dela Šar planine za nacionalni park.

To je četvrti nacionalni park u Severnoj Makedoniji, a prvi koji je proglašen nakon osamostaljenja države.

Proglašavanje dela Šar planine, koji se nalazi u Severnoj Makedoniji za zaštićeno područje, prema Ministarstvu za životnu sredinu i prostorno planiranje, omogućava uspostavljanje sistema održivog upravljanja područjem koja je riznica biodiverziteta, stanište dve trećine svih biljnih vrsta u zemlji i bogatog biljnih i životinskog sveta.

Ministar za životnu sredinu Naser Nuredini je ocenio da se usvajanjem ovog zakona otvaraju nove mogućnosti za zaštitu prirodnog nasledja i održivog socio-ekonomskog razvoja tog područja, za uspostavljanje šire prekogranične saradnje, za korišćenje novih finansijskih mogućnosti i za razvoj lokalnih brendova i raznih oblika turizma, kao i jačanje prodajne moći.

U priči koju je u nedelju objavila američka agencija AP se konstatuje da je posle decenija intenzivne seče šume, prostrano, prekogranično područje beskrajne lepote na Balkanu sa centrom na Šar-planini nadomak da postane nacionalni park, jedan od najvećih u Evropi.

Površina veća od 240.000 hektara koja se proteže kroz Albaniju, Severnu Makedoniju i Kosovo, piše agencija AP, blago je prirodne lepote i raznolike i jedinstvene divljine. Šar planina ima 37 ledničkih jezera, od kojih 25 u Severnoj Makedoniji, a ostatak na Kosovu, koja „blistaju u naborima planine poput bezbroj sivo-zelenih očiju koje gledaju u nebo“, piše u tekstu.

Posebno je impresivan biodiverzitet – 200 endemskih biljnih vrsta, 167 vrsta leptira, 12 vrsta vodozemaca, 18 vrsta gmizavaca, 130 vrsta ptica i 45 vrsta sisara – skoro polovina od ukupnog broja vrsta sisara u Severnoj Makedoniji.

Ali ta idila na Zelenom pojasu Balkana godinama je ugrožavana. Decenije ilegalne seče šume ostavile su ožiljke od erozije, posebno seče šuma na gušće naseljenim donjim delovima padina Šar-planine, koje su meštani besplatno koristili za poljoprivredu, lov, gorivo i drvenu građu.

Tokom protekle dve decenije, Severna Makedonija je izgubila oko 40.000 hektara šume zbog ilegalne seče, kažu vlasti.

Anela Stavrevska-Panajotova, stručnjakinja Međunarodne unije za zaštitu prirode (International Union for Conservation of Nature), rekla je da je njena zemlja svedok „istorijske prilike, posle 60 godina, da dobije novi nacionalni park, koji je nedostajući deo zaštićenih područja na Balkanu“.

„Zajedno s drugim zaštićenim područjima u susednim zemljama imaćemo najveće prekogranično zaštićeno područje u celoj Evropi. I veoma smo ponosni na to!“, rekla je ona.

Još od 1994. godine vlasti pokušavaju da utvrde kako 62.000 hektara Šar planine u Severnoj Makedoniji najbolje zaštititi od daljeg razaranja. Određenu podršku pružio je Program zaštite životne sredine Ujedinjenih nacija (UNEP).

Severna Makedonija takodje pokušava da ispuni cilj Evropske unije za pridruživanje bloku, koji kaže da države moraju zaštititi najmanje 12 odsto svoje teritorije. Procenjuje se da Severna Makedonija sada ima zaštićeno devet odsto, a Nacionalni park Šar planina će to povećati na više od 13 procenata.

To područje će biti podeljeno u četiri zone: jedna strogo zaštićena koja čini 27 odsto budućeg parka, zona aktivnog upravljanja, zona za održivu upotrebu i tampon-zona.