Broj pogubljenja u SAD opada. Nedostaju otrov i stručni dželati. Osim toga, osuđenik na smrtnu kaznu poreske obveznike košta u proseku 20 miliona dolara. Problem je i sa nevinim osuđenim na tu najtežu kaznu.

Smrt smrtonosnom injekcijom – to je presuda Aronu Gunčesu u Arizoni. Ovaj 51-godišnjak danas bi trebalo da bude pogubljen zbog ubistva bivšeg muža svoje devojke koje je počinio pre više od 20 godina, 2002. ali gotovo je sigurno da neće biti izvršenja: novoizabrana demokratska guvernerka Kejti Hobs zatražila je od Vrhovnog suda Arizone da potvrdi da nije obavezna da izvrši pogubljenje.

Hobs je vodila predizbornu kampanju obećanjem da će korigovati zatvorski sistem u vezi sa pogubljenjima – jer ne funkcionišu kako treba. Na primer, 2014. egzekucija smrtonosnom injekcijom trajala je više od dva sata.

U Arizoni trenutno 110 zatvorenika osuđenih na smrt čekaju izvršenje. Prošle godine su tamo izvršene tri smrtne kazne. Međutim, prema rečima guvernerke Hobs, državi Arizona nedostaje iskusno osoblje za izvršnje kazne. Ta savezna država nije u mogućnosti da pronađe infuzioni tim koji bi dao smrtonosnu injekciju i trenutno nema ugovor sa farmaceutom koji bi uradio otrovni pentobarbital potreban za pogubljenje.

Smrtna kazna u više od polovine država: Otrov, struja, gas, konopac, metak

Smrtna kazna postoji u ukupno 27 od 50 američkih država, postoji i na saveznom nivou i u vojsci. Vrhovni sud je 1972. godine proglasio egzekucije neustavnim, ali su ubrzo ponovo dozvoljene – 1976. godine.

Od tada je izvršeno 1.567 pogubljenja. Većina prestupnika – 1.387 ljudi – pogubljena je smrtonosnom injekcijom. 163 su pogubljena u električnoj stolici, jedanaest u gasnoj komori, trojica su obešena, a trojica streljana.

U nekim državama kao što su Alabama, Kalifornija, Južna Karolina ili Virdžinija, osuđenik može izabrati oblik egzekucije. Streljački vodovi postoje u Misisipiju, Oklahomi i Juti, a od jula i u Ajdahu.

Brutalna i skupa pogubljenja

Prošle godine se navšilo 40 godina otkako se u SAD za pogubljenja koriste smrtonosne injekcie. Ta 2022. je istovremeno bila rekordna godina po broju pogubljenja koja tehnički nisu sprovedena kako treba: prema Informativnom centru za smrtnu kaznu, od 18 egzekucija, sedam je bilo vidljivo problematično – to je 39 odsto.

Širom SAD broj izrečenih smrtnih kazni se od 2000. godine smanjio za 60 odsto, a i broj pogubljenja skoro isto toliko. Broj izvršenja smrtne kazne je sve manji pre svega nedostatka otrova i dželata. A ređe se izriče: pre svega zbog visokih troškova.

Prema Informativnom centru za smrtnu kaznu u SAD, svaka izrečena smrtna kazna košta u proseku više od 20 miliona američkih dolara – na Floridi, prema Amnesti internešenelu, čak i više od 50 miliona. Radi se tome što država preuzima troškove advokata koje osuđenik obično ne može sam da plati u pravnom sistemu koji za te osuđenike ima posebna pravila.

Takođe su smešteni i čuvani drugačije i odvojeno od ostalih zatvorenika. U poređenju sa tim – kazna doživotnog zatvora državu, odnosno poreske obveznike – košta samo delić te sume.

Američki građani i dalje podržavaju smrtnu kaznu

Skoro 150 ljudi koji su proveli nekoliko godina u zatvoru osuđeni na smrtnu kaznu oslobođeno je optužbi. Međutim, na ovaj način ispravljene greške pravosudnog sistema ne dovode do promene mišljenja kod stanovništva SAD: prema istraživanju instituta za istraživanje javnog mnjenja Pev – većina podržava smrtnu kaznu.

I to uprkos tome što su svesni da se ubijaju i nevini ljudi: čak 78 odsto građana SAD kaže da postoji određeni rizik od pogubljenja nevinih ljudi.