Između Beograda i Zemuna, Kalemegdana i Gardoša, na sred Dunava "isplivalo" je u 15. veku Veliko ratno ostrvo. Formiranjem naslaga rečnog dna, usled vodenih struja našeg "silnika" Dunava, malo po malo, izranjalo je jedno od ostrva Beograda.
Piše: Nemanja Jovanović
Većini bi prva asocijacija na ovu oazu bilo popularno Zemunsko kupalište, plaža Lido, ali Veliko ratno ostrvo je mnogo više od toga, što ćete i saznati u nastavku teksta.
Do ostrva se stiže sa Zemunskog keja, gde u letnjim mesecima Vojska Srbije od 2000. godine postavlja pontonski most, kako posetioci ne bi morali da se prevoze čamcima, što je do tada bio jedini način. Većina posetilaca koristi samo plažu kao mesto za rekreaciju, ali postoji kružna, uređena staza, koju sezonski, takođe, održava vojska u dužini je od pet kilometara.
Kilometri staza i jedinstven pogled na Kalemegdan
Obod ostrva je pod rastinjem, a jedan deo centralnog područja je šumovit, dok drugi deo prekrivaju livade. Na polovini staze, na delu gde put polako zavija nazad ka početku, ako prođemo kroz priobalno rastinje, izlazimo na vršni deo ostrva sa koga se proteže panorama grada i Kalemegdan kao na dlanu. Složićete se da je to jedinstven pogled na bedeme utvrđenja.
Nemanja Jovanović
Najveći problem ovog dela ostrva je to što Dunav nanosi ogromnu količinu đubreta, a službe su vrlo nereaktivne, pa je prizor usred prirodne lepote vrlo degutantan. Dalje se staza nastavlja ka Lidu, a pejzaž se menja, pa tako nakon invazivnih vrsta koje su osvojile visoko drveće, zbog čega zapadni deo ostrva podseća na džunglu, severoistočni kraj liči na prizore sa goblena.
Dominantne su i po tri metra visoke koprive pored puta, ima gorostasnih topola i vrba, a lično mi je najinteresantniji taxodium, listopadni četinar, vrsta močvarnog čempresa, dominantnog u Kanadi, čije četine iz jarko zelene, postaju purpurno crvene u jesen.
Oko 200 vrsta ptica
Po prioritetima, prvo se mora pomenuti da je ostrvo riznica od oko 200 različitih vrsta ptica, od kojih je najvažniji orao belorepan, retka i zaštićena vrsta koja se nalazi na grbu naše zastave.
Pored toga, ostrvo je dom raznim vrstama insekata, gmizavaca ali i ne tako maloj populaciji divljih svinja, koje su u poplavama 2014. godine preplivavale Dunav ka Zemunu, pa smo ih tako zaticali širom Novog Beograda, ali viđali i u centru grada kako slobodno trče.
Nemanja Jovanović
U tom smislu, trebalo bi obratiti pažnju pri šetnji, jer se one nalaze u centralnom delu ostrva. Inače, ostrvo je plavno područje, zbog čega je dobar deo i močvarno tle, što pogoduje određenim vrstama biljaka, životinja i insekata, a posebno komarcima.
Nemanja Jovanović
Za Veliko ratno ostrvo s pravom možemo reći da je beogradski generator za komarce i sezonsko zaprašivanje ove „napasti“ je jako važno za miran san Zemunaca. Nekada je praktično nemoguće boraviti u šumskom delu ostrva od količine ovih insekata, čak i uz upotrebu repelenata.
Zaštićeno i zanemareno
Inače, Veliko ratno ostrvo je tek 2005. godine dobilo status zaštićenog područja III kategorije, što zaslužuje i mnogo ranije.
To podrazumeva da je strogo zabranjena bilo kakva gradnja, ali to se uz uobičajeni nemar države ne poštuje. Kao posledicu toga, na zapadnim obalama ostrva izgrađene su privatne sojenice, od kojih je veći deo urbanističko-građevinski „frankenštajn“.
Nemanja Jovanović
Kroz istoriju, mnogo puta je menjalo svoj naziv, od Dunavskog ostrva, Ciganskog, jer je bila naseobina Roma, pa sve do današnjeg imena, Veliko ratno ostrvo, koje nosi od 18. veka.
Između dva Svetska rata, nosilo je i naziv „Sirotinjsko ostrvo“, jer ga je nastanila siromašna populacija tadašnjeg Zemuna, a kao nasleđe tog vremena, nažalost, i danas zatičemo jedan deo već pomenutih sojenica.
Današnji naziv ostrvo s pravom nosi jer je kroz istoriju bilo važna ratno-strateška pozicija, počev od Turaka, preko Austrougara, pa sve do Karađorđevog vremena, odakle su ustanici branili grad.
Dakle, ostrvo ima veliku istorijsku, ali i prirodnu važnost, zbog vrlo obimnog biodiverziteta. Mesto je koje se mora čuvati, jer veliki je kuriozitet da jedan višemilionski grad u svom centru ima ovakvu prirodnu celinu.
Zato iskoristite letnje dane, u vreme kada je postavljen pontonski most i napravite kružnu šetnju po ostrvu. Lično mi je to rutina zadovoljstva jednom nedeljno, ali nikako ne zaboravite sredstva protiv komaraca.
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
Nemanja Jovanović
O autoru:
Nemanja Jovanović je pasionirani ljubitelj prirode, dugogodišnji aktivan planinar, ekološki aktivista i vrsni poznavalac mnogobrojnih brda u krugu od oko 40km, na kojima leži srpska prestonica.
Koje je tvoje mišljenje o ovome?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare